Džamija Pertevnihal Valide sultanije, poznata kao džamija “Sultanija Valida”, nalazi se u samom centru Sjenice i jedan je od simbola ovog sandžačkog grada i opštine na jugozapadu Srbije.
Sagrađena je sredinom 19. veka, kao zadužbina majke turskog 32. sultana i 111. islamskog halife Abdulaziza. Pored one u Sarajevu, ima status „carska“ ili „careva“, jer ju je gradila sultanova porodica.
Pored simbolike ponovnog rađanja Osmanlijskog carstva, specifična je i jedinstvena u graditeljskom smislu, jer ima kube (kupolu) bez stubova, čiji je prečnik oko 15 metara. U vreme kada je džamija građena bila najzapadnija carska džamija u Evropi i trebala je biti simbol moći Osmanlijske države.
Graditelj ove džamije je, zapravo, sultan Abdulaziz Han, ali se spominje njegova majka Pertevnih(y)al Valide jer je po granicama carstva trebalo graditi džamije azizije kako bi se pokazala moć i ponovno rađanje Osmanlijske države. U to vreme, 1870. godine, kada je džamija građena, Sjenica nije brojala ni pet hiljada stanovnika, a i za današnje uslove ona je velika.
Sjenica je 1864. godine postala sedište Novopazarskog Sandžaka, kao najzapadnijeg dela osmanske države. Sjenička džamija dominira gradom, locirana prekoputa zgrade lokalne uprave na malom uzvišenju. Sagrađena je bez temelja, od belog kamena i materijala sa ovog podneblja. Ima jedno munare sa jednim šerefetom.
Njena izgradnja nije završena zbog nedostatka finansija u to vrijeme. Na to ukazuju postavljene originalne kamene osnove stubova koje nose kupole trijema. Iz razloga što nije u potpunosti sagrađena, iznad ulaznih vrata nema tariha (tebele), ali postoje ukrasi. Plastika sa desne strane, u formi koncentričnih krugova, simbolizuje univerzum, a sa leve strane dženet (raj).
Unutrašnjost džamije je bila obojena svetlo plavom, tirkiznom bojom, koja je u to vreme bila i sultanovo obeležje. Od osamdesetih godina unutrašnji prostor je više puta restauriran i prepravljan. Na zidovima danas nema ukrasa, kaligrafije ni ornamentike. Ogromno kube bez stubova prekriva čitav osnovni prostor za klanjanje. Unutrašnjost je dobro osvetljena, po dva sa strana i tri u nivou mihraba, nalaze se drveni prozori u podnožju kupole.
Do danas su sačuvani originalni mihrab i drveni mahvil (galerija), kurs (ćurs, govornica) je uklonjen, dok je mimber više puta menjan. Iznad mahvila, su tri kubeta, kao i ono osnovno, pokrivena crnim limom u skorašnje vreme.
Tokom Prvog svetskog rata austrougarska vojska je sa džamije skinula olovne ploče kako bi ih koristila za pravljenje municije. Džamija se zvala i „kuršumli“ ili „bijela“. Drveni stubovi na kojima počiva deo unutrašnjosti su takođe sačuvani kao originalni.
Da kupola stoji bez stubova bilo je moguće korišćenim prirodnih materijala pogodnih i za ekstremne klimatske uslove kakvi su u Sjenici česta pojava. Kube, koje se praktično oslanja na jednu drvenu gredu je napravljeno tako što se na drvenu konstrukciju stavljala mešavina blata i slame, na to su kao zaštita od kiše i snega stavljani olovni listovi.
Sa unutrašnje strane kubeta i cele džamije stavljao se horosan, materijal koji se spravljao od živog kreča i konjske dlake. To je izuzetno čvrst materijal, polupropustljiv za vazduh, što je omogućilo da drvena konstrukcija bude suva i stoji i dan-danas. Džamija danas ima podno grejanje, a taj način grejanja vodenom parom, hipokaustom, bio je i previđen jer je džamija podignuta na kemene šipove.
U narodu se može čuti legenda o postanku džamije prema kojoj su hajduci i odmetnici opljačkali karavane s robom Pertevnihal Valide sultanije. Prema toj priči, pošto je sultanija vratila svoju robu i dukate, dala je da se u Sjenici izgradi džamija. U džamiji je tokom Prvog svetskog rata održana Sjenička konferencija i tokom istorije bila je centar raznih dešavanja. Objekat ima status spomenika kulture i pod zaštitom je države.
